CHECK.MN
CHECK.MN - Сэтгүүлч
2025-10-07 • 1м унших

 Шведийн нийслэл Стокхолм хотноо Нобелийн долоо хоног албан ёсоор эхэллээ. Өнөөдөр физиологи, анагаах ухааны Нобелийн шагналтнуудыг тодруулах бол ирэх өдрүүдэд бусад салбарт шагналын эздийг зарлана.  Аравдугаар сарын 7-нд буюу мягмар гарагт физикийн, лхагва гарагт химийн, пүрэв гарагт уран зохиолын салбарын Нобелийн хороод шийдвэрээ зарлах бол баасан гарагт Осло хотноо Энх тайвны Нобелийн шагналтныг тодруулна. 1968 онд Шведийн Төрийн банкнаас бий болгосон Алфред Нобелийн нэрэмжит эдийн засгийн салбарын шагналын эзэн энэ сарын 13-ны өдөр тодорно.

Альфред Нобель (1833-1896) гэрээслэлдээ физиологи, анагаах ухааны салбарын шагналтныг шалгаруулах ажлыг 1810 онд байгуулагдсан, одоо дэлхийн боловсрол, шинжлэх ухааны тэргүүлэх төвүүдийн нэг болоод буй Стокхолм дахь Каролины хүрээлэнд даатган үлдээжээ. Тус хүрээлэнгийн дэргэдэх Нобелийн хороо байнгын таван гишүүнтэй бөгөөд зөвлөлдөхийн тулд шинжээчдийг урьдаг. Нобелийн шагналд нэр дэвшүүлэх эцсийн хугацаа энэ оны нэгдүгээр сарын 31-нд дууссан байна.  Нобелийн хорооноос шагналд нэр дэвшсэн хүмүүсийн тухай, эсвэл тэднийг дэвшүүлсэн хүмүүсийн талаар сүүлчийн мөч хүртэл мэдээлдэггүй билээ.

Гэхдээ Америкийн вирус, тархвар судлаачид болох Жан Юнь, Патрик Мура нарыг уг шагналыг хүртэх магадлалтай гэж Шведийн мэргэжилтнүүд үзэж байна. Эрдэмтэд одоогоор мэдэгдээд байгаа хавдрын вирусийн хоёрыг нь илрүүлжээ. Эдгээр нь ДОХ-оор өвчлөгчдөд хавдар үүсгэдэг "KSHV/HHV-8" вирус, ховор боловч хурдан тархацтай арьсны хавдрын 50-80 хувийг үүсгэдэг Меркелийн эсийн полиомавирус юм. Энэхүү нээлтээрээ тэд хэд хэдэн шагналыг хүртсэн байна.

Америкийн "Clarivate Analytics" компанийн шинжээчид нэр нь дурдагдсан эрдэмтдийн жагсаалтад үндэслэн хэн шагнал авахыг урьдчилан таамаглажээ. Уг жагсаалтад тухайлбал, Германы дархлаа судлаач эрдэмтэн Андреа Аблассер, Америкийн эрдэмтэн Глен Барбер, Хятад-Америкийн биохимич Чэнь Жижянь нар багтжээ. Тэд "төрөлхийн дархлааны суурь механизм болох cGAS-STING-ийг тайлбарласныхаа төлөө" энэ шагналыг хүртэж магадгүй байна. 

Мөн Канадын судлаач Жон Дик цусны хорт хавдрын үүдэл эсүүдийг илрүүлж, эдгээр эс нь эмчилгээ үр дүнгүй болох, өвчин дахин сэдрэхэд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг тогтоосноор олон төрлийн хорт хавдар болон тэдгээрийн эмчилгээний арга, судалгааны чиглэлийг шинэчлэх боломжийг нээсэн" тул шагнал хүртэх эрхтэй гэж “Clarivate”-ийн шинжээчид  үзжээ. Түүнчлэн Японы эрдэмтэд болох Кэнзи Кангава, Кожима Машаяшу нар “хоолны дуршил, энерги, бодисын солилцоог зохицуулдаг гормон болох грелиныг нээснийхээ төлөө” физиологи, анагаах ухааны салбарын шагналтнаар тодорч магадгүй байна.

Энэ салбар дахь өнгөрсөн оны Нобелийн шагналыг Америкийн эрдэмтэн Америкийн эрдэмтэн Виктор Эмброс, Гэри Равкан нар  "генийн үйл ажиллагааг зохицуулдаг бичил РНХ-г нээснийхээ" төлөө хүртсэн билээ. 1901 онд Нобелийн шагналыг олгож эхэлснээс хойш хамгийн түрүүнд физиологи, анагаах ухааны салбарын шагналтнуудын нэрсийг тодруулдаг уламжлалтай. Шинжлэх ухааны салбарт судалгаа хийж, хүн төрөлхтний хувьд чухал нээлт хийсэн эрдэмтдэд олгодог нэр хүндтэй уг шагналыг 115 удаа олгож, 229 хүн хүртсэний 13 нь эмэгтэйчүүд байв. Хамгийн залуу шагналтан нь 1923 онд инсулинийг нээснийхээ төлөө 32 настайдаа уг шагналыг хүртсэн Фредерик Бантинг бол хамгийн ахмад нь болох Пэйтен Роуз 1966 онд хорт хавдар үүсгэгч вирусийг илрүүлснийхээ төлөө 87 настайдаа хүртэж байжээ.  Шагнал гардуулах ёслол Нобелийн таалал төгссөн өдөр буюу 12 дугаар сарын 10-нд Стокхолмын Филармонид болно. 

ЭНЭ МЭДЭЭНД ӨГӨХ ТАНЫ ҮНЭЛГЭЭ?
Like 0 Хаха 0 0 Буруу 0 Гайхмаар 0 Харамсалтай 0 Хөөрхөн

Холбоотой мэдээ

Нийт сэтгэгдэл (0)
Шууд
ХАРХОРУМ ХОТ — “ЭРДЭНЭС МОНГОЛ” НЭГДЭЛТЭЙ ХАМТРАН АЖИЛЛАХ САНАМЖ БИЧИГ БАЙГУУЛЛАА
10 минутын өмнө • 1м унших
Улс төр
Хуульч Ц.Гүенбат АН-ын дарга О.Цогтгэрэлийг эргүүлэн татахаар ҮХЦ-д ханджээ
15 минутын өмнө • 1м унших
Шууд
ДЭЛХИЙН СЭТГЭЦИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ӨДӨР
1 цагийн өмнө • 1м унших
Шууд
Сураггүй алга болсон 46 настай эмэгтэйг 18 хоногийн турш хайж, ар гэрийн хүсэлтээр эрэн хайх ажиллагааг зогсоолоо
1 цагийн өмнө • 1м унших
Шууд
“ЭМЭГТЭЙЧҮҮДИЙГ АЛАГЧИЛАХ БҮХ ХЭЛБЭРИЙГ УСТГАХ ТУХАЙ КОНВЕНЦ”-ИЙН 11 ДЭХ ТАЙЛАНГ ХАМГААЛНА
1 цагийн өмнө • 1м унших
Шууд
Хусаад хож сугалаанд бүү итгэ
2 цагийн өмнө • 1м унших
Шууд
Өвлийн элсэлтийн шалгалтад 10-12 дугаар ангийн сурагчдыг бүртгэхгүй
2 цагийн өмнө • 1м унших
Улс төр
Төрийн байгуулалтын хорооны хурал 14 цагаас товлогджээ
2 цагийн өмнө • 1м унших
Гадаад мэдээ
Хойд Солонгос улс Хөдөлмөрийн нам байгуулагдсаны ой
2 цагийн өмнө • 1м унших
Эдийн засаг
Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар ирэх онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төслийн хэлэлцүүлгийг үргэлжлүүллээ
18 цагийн өмнө • 1м унших
Танд хэрэгтэй
Хагас коксон шахмал түлшийг борлуулж эхэлжээ
18 цагийн өмнө • 1м унших
Улс төр
АЙЛЫН ХЭРҮҮЛД ОРОЛЦОХ МУУХАЙ
18 цагийн өмнө • 1м унших
Улс төр
MCS групп мэдэгдэл гаргажээ
21 цагийн өмнө • 1м унших
Шууд
ХӨДӨЛМӨРИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ, ЭРҮҮЛ АХУЙН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГЫН ТӨСЛИЙГ ХЭЛЭЛЦЛЭЭ
22 цагийн өмнө • 1м унших
Улс төр
МАН-ынх бус "Бодь", "MCS"-ийн хоёрын тулаан юм биш үү?
23 цагийн өмнө • 1м унших
Шууд
ДУНДГОВЬ: АВТО ТЭЭВРИЙН САЛБАРЫН 100 ЖИЛИЙН ОЙД ЗОРИУЛСАН АВТО МАШИНЫ ПАРАД БОЛНО
2025-10-09 • 1м унших
Улс төр
У.Хүрэлсүх: Шүүгч та улс төр, бизнесийн явцуу ашиг сонирхолд үйлчилж, улс орныхоо эрх ашгаас хэзээ ч "УХАРЧ БОЛОХГҮЙ"
2025-10-09 • 1м унших
Шууд
ГУРИЛЫН ҮЙЛДВЭРТ ГАРСАН ГАЛЫГ УНТРААХААР АЖИЛЛАЖ БАЙНА
2025-10-09 • 1м унших
Шууд
"Сэтгүүл зүйн ёс зүйн форум-2025"
2025-10-09 • 1м унших
Шууд
"Татар" уран сайхны кино "Улаанбаатар" олон улсын кино наадмаас хоёр цом хүртжээ
2025-10-09 • 1м унших
Гадаад мэдээ
К.Роналду анхны тэрбумтан хөлбөмбөгчин болжээ
2025-10-09 • 1м унших
Шууд
Монгол Улсын нийт газар нутгийн 76.8 хувь нь цөлжилттэй, нийт бэлчээрийн 34.5 хувь нь газрын доройтолтой байна
2025-10-09 • 1м унших
Шууд
Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн үнэлгээг цогцоор нь хийж, төлөвлөгөө боловсруулна
2025-10-09 • 1м унших
Шууд
Хуурамч дугаар зүүж хөдөлгөөнд оролцвол жолоодох эрхийг хасна
2025-10-08 • 1м унших
Шууд
"Чами"-г загнагсад ба нийгмийн гажуудал нь томчууд өөрсдөө...
2025-10-08 • 1м унших
Шууд
“Эрдэнэс Тавантолгой“ ХК-ийн гүйцэтгэх захирлыг сонгон шалгаруулна
2025-10-08 • 1м унших
Улс төр
Үндэсний эвслийнхэн Засгийн газрыг огцруулах "акц"-д нэгдлээ
2025-10-08 • 1м унших
Эдийн засаг
Ганцмод боомттой холбогдох гэрээ хэлэлцээрүүдийг нууцаас гаргалаа
2025-10-08 • 1м унших
Эдийн засаг
Улаанбадрах 300МВт цахилгаан станцын төсөл хэрэгжүүлнэ
2025-10-08 • 1м унших
Эдийн засаг
С.Бямбацогт: Баруун бүсэд гурил, тэжээлийн гаалийн татварыг 2026 оны 4-р сарын 10 хүртэл тэглэнэ
2025-10-08 • 1м унших
Бүгдийг үзэх
Сэдвийн мөрөөр
1900 хүүхдийг хохироож, аюулгүй байдалд нь заналхийлж буй Д.Бат-Эрдэнэ гэж хэн бэ?
1 Жилийн өмнө • 1м унших
Улс төр
Г.Ундармаа сонгуульд нэр дэвшихээр, багаа бүрдүүлж эхэлсэн үү?
2022-11-18 • 1м унших
Улс төр
Г.Тэмүүлэн: Орон сууцны урьдчилгаа төлбөрийг даатгалын баталгаагаар шийдвэрлэх боломжтой болно
2022-11-18 • 1м унших
Улс төр
С.Янжинсүрэн: Ковидыг барьж, барьж алдах үед өрөөндөө ороод, хаалгаа түгжээд уйлж байсан
2022-10-03 • 1м унших
Сэдвийн мөрөөр
Дамжингийн Бат-Эрдэнийн шунал хүүхдүүдийн нар үзэх эрхийг хаав
2024-04-23 • 1м унших
Гадаад мэдээ
Ахмад геологич: Дайны үлдэгдэл дээр боссон геологийн салбар Монголын хөгжилд түүхэн гавьяатай
2022-07-26 • 1м унших
Улс төр
Монголчууд аюулт өвчин биш архины өмнө хүчин мөхөстөж байна
2022-11-21 • 1м унших
Улс төр
Хүчит шонхор, Дэнжийн 1000 захад борлуулагдаж буй махны үнэ
2024-04-24 • 1м унших
Улс төр
“Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын төслүүдэд 39 мянган инженер, техникийн ажилтан шаардлагатай байгаа гэв
2022-11-26 • 1м унших
Ярилцлага
А.Амарбаясгалан болон түүний 3 хүүг байртай болгохоор хандивын аяныг үргэлжлүүлж байна
2024-02-24 • 1м унших
Шууд
ОРГОДОЛ ЭТГЭЭДИЙГ БАРИВЧИЛЖ, МӨРДӨН ШАЛГАХ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛЖ БАЙНА
2024-06-21 • 1м унших
Шууд
ЭНЭ ЗУНЫ ШОУГ ЗУГААТАЙ БОЛГОЁ
2024-06-23 • 1м унших
Улс төр
Баян-Өлгий аймгийн Засаг дарга А.Камелият нарт шүүхээс ял оноолоо
2024-09-24 • 1м унших
Сэдвийн мөрөөр
Даатгалын компанийн далд “жор”
2024-09-25 • 1м унших
Сэдвийн мөрөөр
Сайд Л.Энх-Амгалан, Б.Жавхлан нар цонхгүй, агааржуулалтгүй сауны барилгыг 1.5 тэрбум төгрөгөөр худалдан авчээ
2024-10-08 • 1м унших
Сэдвийн мөрөөр
ХОВДЫГ ЦӨЛМӨГСӨД: ХОВДЫН ДАРГА НАРЫН ЖОРЛОНГИЙН БИЗНЕС
2024-10-05 • 1м унших
Сэдвийн мөрөөр
Ховдын АН-ын дэд дарга З.Эрхбаярын хэргүүдийг хуулийн байгууллага шалгаж дуусаагүй
2024-10-08 • 1м унших
Сэдвийн мөрөөр
Ховдын Ардчилсан нам Шинжааны хужаа нараас их хэмжээний санхүүжилт авчээ
2024-10-08 • 1м унших
Сэдвийн мөрөөр
Ховдын АН шүүхээр ял шийтгүүлсэн гэмт хэрэгтнүүдээ нэр дэвшүүлжээ
1 Жилийн өмнө • 1м унших
Шууд
СЭРЭМЖЛҮҮЛЭГ: ӨНӨӨДӨР ДУУ ЦАХИЛГААНТАЙ ААДАР БОРОО ОРНО
2024-06-19 • 1м унших
Бүгдийг үзэх