Цоохор ирвэс бүхий дэлхийн 12 улс, донор байгууллагуудын төлөөлөгчид “ЦООХОР ИРВЭС ХАМГААЛАХ БИШКЕКИЙН ТУНХАГЛАЛ”-ыг 2013 онд баталж, жил бүрийн 10 дугаар сарын 23-ны өдрийг “ЦООХОР ИРВЭС ХАМГААЛАХ ӨДӨР” болгон тэмдэглэж байхаар шийдвэрлэсэн билээ. Тиймээс Дэлхийн байгаль хамгаалах сангийн Монгол дахь хөтөлбөрийн газар нэн ховор цоохор ирвэсийг таньж, мэдэх, экологийн ач холбогдлыг нь олон нийтэд ойлгуулж мэдрүүлэх, хамгаалах үйл хэргийг уриалах зорилгоор “Цоохор ирвэс хамгаалах олон улсын өдөр”-ийг талуудтай хамтран Монголд тэмдэглэж байна.
Энэ удаа Дэлхийн байгаль хамгаалах сан (WWF)-гийн Монгол дахь хөтөлбөрийн газар цоохор ирвэс хамгаалах өдрийг Улаанбаатар хотод урьдчилан 2025 оны 10 сарын 18-ны бямба гаригт Улаанбаатар цэцэрлэгт хүрээлэнд (Хүүхдийн паркийн хажууд) тэмдэглэнэ. Өдөрлөгийн үеэр дэлхийд нэн ховор цоохор ирвэсийн байгаль, экологийн ач холбогдлыг танилцуулах, мэдлэгийн булангаар зочлон, гэрэл зургийн үзэсгэлэн сонирхож, гэр бүлийн хамт хөгжөөнт тоглоомоор наадаж, бүтээлч хэсгээр зочилж, асуултад хариулан гарын бэлэг авах боломжтой юм. Мөн хүүхдүүд хамтдаа флашмоб бүжиглэх зэргээр ирвэсийн төлөө хөгжилдөн наадна.
Түүнчлэн хөдөө орон нутагт буюу баруун 4 аймагт (Увс, Баян-Өлгий, Ховд, Говь-Алтай) 2025 оны 10 сарын 23-нд “Цоохор ирвэс хамгаалах олон улсын өдөр”-ийг тэмдэглэнэ. Энэ удаа Алтай-Соёны бүсийн ирвэстэй нутгийн хүүхдүүдтэй хамтран цоохор ирвэсийн амьдрах орчинд үүсэж буй асуудлуудыг тодруулахын зэрэгцээ шийдэж болох гарц гаргалгаа, сайн жишээг олох юм байна. Мөн сонирхолтой олон арга хэмжээ зохион байгуулахаар төлөвлөжээ.
Цоохор ирвэсийн тухай товчхон:
-Монгол улс дунджаар 953 цоохор ирвэстэй, үүний дийлэнхи нь Алтай-Соёны бүс нутагт амьдардаг.
-Дэлхийн нийт цоохор ирвэсийн 20 хувь нь Монголд байдаг.
-Цоохор ирвэс “Улаан ном”-д орсон дархан цаазтай амьтан, агнах хориотой.
-Цоохор ирвэс хад асгатай өндөр ууланд амьдардаг. Биеийн урт 112-120 см, жин 23-41 кг.
-14 метр хүртэл хол үсрэх чадвартай.
-Цоохор ирвэс 10-13 жил насалдаг.
-Эрийг нь гэнд, эмийг гинс, нялх төлийг нь гүем гэж нэрлэдэг.
-Гүем 2 нас хүртлээ эхийн хамт амьдардаг.
-Аргаль, янгир, тарвага, туулай, мэрэгч амьтдаар хооллодог.
-Цоохор ирвэс хүн рүү дайрдаггүй.
-Цоохор ирвэс өндөр уулын экосистемийн эрүүл байдлыг хадгалагч гол амьтан.