Хүнсний ногооны үнэ тэнгэрт хадаж, ТӨМС ТАНСАГ ХЭРЭГЛЭЭ БОЛОВ

Үнийн өсөлт иргэдийн амьдралд хэрхэн нөлөөлж байгааг сурвалжлахаар бид хайлаастыг зорилоо. Өнгө будаг алаглаж, шил толь гялтганасан өндөр барилгууд алсарч, хаа нэг нохой хуцаж, усны тэргээ түрсэн багачууд гүйлдэх, зөрсөн машины шороо тоос манарч өтгөрөн, үзэгдэх орчин хязгаарлах гэхчлэн Улаанбаатарын гэр хорооллын өнгө, үнэр тэндээс арай өөр. Тэнд гэдэг нь Төрийн ордноос чанх урагш нэг, хоёрхон гүүр давахад харагддаг орчныг хэлж буй. Дөрвөн уулын дунд нэг цэгт оршдог атал амьдрал, амьдрах орчин ингэж эрс тэс байгаа нь баян, хоосны ялгаа гүнзгийрч, тэнгэрт тулсныг илтгэх шиг.

Улсын төв цэгт байрлах Их сургуулийн гудамжнаас зүүн хойш чигт хоёр буудал явахад танд ч мөн надтай адил мэдрэмж төрнө гэдэгт эргэлзэхгүй байна.

-Үнийн өсөлт иргэдийг өмсөх хувцас ч авах эрхгүйд хүргэж байна-

Хайлаастын хуучин эцсээс хойш өгсөх замд үер бороонд автсан бололтой хашаа нь эвдэрч хазайсан, нурж унасан, далий газарт байрлалтай айлууд нэлээд аж. Нэг тийшээ яарч яваа бололтой хижээл насны эмэгтэй таарав. Түүнийг н.Саруул гэдэг ажээ. Тэрбээр Чингэлтэй дүүргийн 15 дугаар хороонд охинтойгоо хоёул амьдардаг, өрх толгойлсон ээж юм. Мэнд, мэдэж аваад хэрэг зорилгоо хэлтэл, үнийн өсөлтөд “сөхөрч” байгаагаа ярилаа. н.Саруул гэрийнхээ ойролцоох цайны газарт сарын 400,000 төгрөгийн цалинтай ажилладаг бөгөөд цалингаа хоёр хувааж хэрэглээндээ зарцуулдаг гэнэ.

Ингэхдээ 200,000 төгрөгийг хоол хүнсэндээ зарцуулж, үлдсэн 200,000 төгрөгөө охиныхоо хичээлийн хэрэгсэл болон ахуй хэрэглээндээ зарцуулдаг ажээ. 400,000 төгрөгөө хүргэж, амьдрах гэж “мачийж” байна гэж ярих энэ ээж шинэ хувцас хэзээ хамгийн сүүлд авснаа ч мартжээ. Тэгж хүсдэг ч “Хувцсаа солих байтугай килограмм төмс, махаа ч авч хүчрэхтэй үгүйтэй байна. Тэр ч байтугай хоосон хонох өдөр ч байна шүү дээ” гэлээ.

Уг нь хувцас, хүнс хүний бие физиологийн наад захын хэрэгцээ, хүн амьдрахын тулд нэн тэргүүнд энэ суурь хэрэгцээгээ хангах шаардлагатай гэдэг ч н.Саруулын хувьд улс орны нөхцөл байдал, үнийн өсөлт, цалингийн хангамж зэргээс болоод тэр нь биелэхэд бэрх мөрөөдөл болжээ.

“Цалин хүрэлцэхгүй байна, болохгүй байна гээд гомдоллож суугаад юуг өөрчлөх билээ, босоод тэмцэхээс өөр сонголтгүй шүү дээ” гэхэд нь “Хичээсэн ч нийгэм нь ийм байхад яалтай” гэх гутранги үзэлд автуулсан юм. Харин энэ ээжид ингэж гутарч, гараа хумхиж, халамж, хань горьдож суусан нь үгүй ажээ. Энэ бол хотын гэр хорооолын айлуудын нийтлэг төрх.

Өнгөрсөн сарын байдлаар инфляц улсын хэмжээнд 16,1 хувь болж өссөн үзүүлэлтэй гарсан. Өмнөх сард энэ үзүүлэлт 15 хувь байсан юм. Инфляц 16 хувьд хүрэхэд хүнсний бүлэг, хувцас бөс бараа, тээврийн үнэ өссөн нь голлон нөлөөлсөн хэмээн ҮСХ-ноос мэдээлээд буй. Ялангуяа төмс, хүнсний ногооны үнэ 70.3 хувиар нэмэгдсэн нь түүхэндээ байгаагүй үзэгдэл болоод байна. Тухайлбал, томоохон зах, худалдааны төвүүдэд шинэ ургацын төмс 5000 төгрөгөөр зарагдаж байгаа бол хүнсний дэлгүүрүүдэд төмс 2800-3990 төгрөгийн хооронд байна. Саяхан л килограмм нь 400-1000 төгрөгийн хооронд үнэтэй байсан лууван, сонгино, төмс зэрэг дотоодод элбэг байдаг хүнсний ногооны үнэ ингэж огцом өссөн явдлыг эдийн засагчид үнийн хий хөөрөгдөлт гэж тайлбарласан. Учир нь, манай улс төмсний хэрэгцээгээ дотооддоо 100 хувь хангадаг. Тиймээс удахгүй буурна гэж буй. Харин ханшийн өсөлтийн хувьд дэлхийн геополитикийн хурцадмал байдлаас үүдэлтэй гэдгийг мэргэжилтнүүд тайлбарласан.

-Монголд сарын дундаж цалин 1,450,100₮-

Үндэсний статистикийн хорооноос 2022 оны нэгдүгээр улирлын байдлаар дундаж цалин 1,450,100 төгрөг болж, өмнөх улирлаасаа 7,6 хувиар нэмэгдсэн гэж зарласан. Харин өрхийн сарын дундаж зарлага 1,519,398 төгрөг болж, өмнөх оноос 700,000 төгрөгөөр нэмэгджээ. Эндээс иргэдийн цалин амьдралд болоод наад захын хэрэгцээгээ хангахад хүрэлцэхгүй байгааг харж болох юм. Гэвч үүний эсрэг төр засгаас дорвитой бодлого, арга хэмжээ одоогоор аваагүй.

Наанадаж, хил гаалийн гацааны асуудлаа шийдэж, чингэлэг тээврийн үнээ бууруулахгүй бол иргэдийн худалдан авах чадвар ч муудаж, бүх нийтээрээ элгээрээ хэвтэх цаг ойрхон байна.

Статистикийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн 2022 оны судалгаанд, Улаанбаатар хотын хүн амын хэрэглээний сагсны индексэд үндэслэсэн амьжиргааны баталгаажих доод түвшнийг 277,800 төгрөг гэж тогтоожээ. Харин энэ түвшнээс хотын иргэдийн 27.8 хувь нь буюу 903,400 хүн амьдарч байна гэсэн судалгаа Дэлхийн банкны судалгаа байна. Өөрөөр хэлбэл, 1,5 сая хүн амтай хотын бараг 20 хувь нь нэн ядуу амьдарч байгаа юм.

Энэ байдал удаан үргэлжилбэл, Монгол улсад дундаж давхарга үгүй болж, ядуусын тоо улам нэмэгдэнэ гэдгийг эдийн засагч, шинжээчид анхааруулж байна.